Pracoholizm

Określenie “pracoholik” występuje w naszej kulturze bardzo często. Mówimy tak o osobie, która dużo pracuje, poświęca uwagę wykonywanemu zajęciu, jest szczerze zaangażowana w swoją pracę. Rzadko kiedy słowo to kojarzy się z czymś złym lub niebezpiecznym. W końcu społeczeństwo bardzo ceni pracowite jednostki potrafiące skupić się na powierzonych im zadaniach. Jednakże pomimo, że to określenie mocno się “osłuchało”, to pracoholizm jest jednostką chorobową tak samo niebezpieczną jak inne uzależnienia.

Termin pracoholizmu został użyty pierwszy raz pod koniec lat 60-tych ubiegłego wieku przez Wayne’a Oates’a, amerykańskiego psychologa. Zbudował on definicję porównując pracoholizm do mechanizmu uzależnienia od alkoholu. Obecnie psychologia uznaje, że pracoholizm zalicza się do grupy uzależnień behawioralnych podobny do alkoholizmu, zakupoholizmu czy seksoholizmu.

Pierwsze objawy pracoholizmu są zwykle niespecyficzne i mogą pojawić się nie będąc zauważonymi.

Poniżej przedstawiamy kilka charakterystycznych cech tej jednostki chorobowej:

  • zaburzenie równowagi między pracą a innymi sferami życia, np. rodzina, hobby, czas wolny
  • odczuwanie przymusu wykonywania pracy, bycia w gotowości niezależnie od pory dnia
  • brak kontroli nad ilością wykonywanej pracy i czasem spędzonym przy niej
  • natarczywe myśli na temat pracy, wykonywania obowiązków
  • uczucie rozdrażnienia i niepokoju w trakcie wykonywania czynności niezwiązanych z pracą
  • brak satysfakcji z wykonywanych zadań pomimo dużej ilości czasu poświęcanych na nie
  • zaniedbywanie życia prywatnego
  • kłopoty ze snem i wypoczynkiem
  • objawy somatyczne takie jak bóle głowy czy żołądka, które ustają w momencie powrotu do pracy

W związku z tym, że pracoholizm jest uzależnieniem behawioralnym może dotknąć tak naprawdę każdego. Istnieją jednak pewne przesłanki, które sprawiają, że niektóre osoby mogą być bardziej narażone na tę jednostkę chorobową. Są to najczęściej perfekcjoniści, osoby ze skłonnościami do zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, z dużym poziomem lęku, o niskiej samoocenie.

Jak wspominaliśmy wcześniej pierwsze objawy pracoholizmu mogą być na tyle subtelne, że danej osobie nie przyjdzie na myśl, że mogłaby być uzależniona.Często to właśnie najbliższe otoczenia zauważa, że coś jest nie tak. Co zrobić, jeżeli zauważy się niepokojące sygnały u bliskiej osoby? Na pewno warto spokojnie, ze zrozumieniem i empatią porozmawiać o tym co zostało zauważone, zasygnalizować problem i delikatnie zasugerować, że można sięgnąć po pomoc specjalisty. Terapia w przypadku uzależnienia od pracy bazuje na odnalezieniu siebie, swoich potrzeb i zmianie zachowań na takie, które nie będą wpływały na osobę uzależnioną w destrukcyjny sposób.